عیوب جوش، پارت دوم

3-2-3 گلویی واقعی
به کوتاه ترین فاصله از مرکز زاویه جوش تا سطح آن با در نظر گرفتن مقدار تحدب، گلویی واقعی

(Actual Throat) گفته می شود. در جوش های گوشه مقعر مقدار گلویی موثر با گلویی واقعی برابر است
اما در جوش های محدب گلویی موثر کمتر از گلویی واقعی می باشد.

4- اصطلاحات دیگر در بازرسی جوش

1-4 پاس جوش

به مقدار الکترود مصرفی یا غیر مصرفی در مسیر اتصال در طی فرآیند جوشکاری پاس جوش

(Weld Pass) می گویند. به عبارتی ساده تر منظور از پاس جوش جوشکاری کامل بخشی از درز جوش در یک مسیر حرکت جوش کاری می باشد.

2-4 مهره جوش

مهره جوش (Weld Bead) رسوب جوش حاصل از یک پاس می باشد در صورتی که در حین جوشکاری حرکات نوسانی به طرفین وجود نداشته و یا بسیار اندک باشد، به مهره جوش حاصله، مهره جوش مستقیم (Stringer Bead) و در صورتی که جوشکاری با حرکات نوسانی به طرفین همراه باشد مهره جوش حاصله، نوسانی (Wave Bead) نام دارد. مهره جوش نوسانی عریض تر از مهره جوش مستقیم می باشد و از آنجایی که سرعت پیشروی در راستای محور طولی جوش، در مهره جوش نوسانی کمتر است در نتیجه حرارت ورودی آن بیشتر خواهد بود.

3-4 لایه جوش
لایه جوش (Weld Layer) به هر یک از لایه های جوش در یک جوش چند پاسه اطلاق می شود. یک لایه جوش ممکن است از یک یا چند مهره جوش تشکیل شده باشد هر پاس جوش را در جوش های چند پاسه بر اساس موقعیت هر پاس جوش به شرح زیر نامگذاری می کنند
- پاس ریشه
- پاسهای میانی
- سطح جوش یا کپ (Cap)

5- اصطلاحاتی که جهت جلوگیری از به حداقل رسانیدن اعوجاج (پیچیدگی، تاب برداشتن و یا تغییر ابعاد) (Distortion) در قطعات به کار می روند.

1-5 تکنیک Boxing
گاهی اوقات جوش گونیا در قسمت گوشه عضو، به منظور تقویت بیشتر ادامه می یابد، به این کار
تکنیک Boxing گفته می شود.

2-5 تکنیک یک گام به عقب
در تکنیک یک گام به عقب Back Step جهت پیشرفت هر پاس جوش، مخالف راستای پیشرفت کلی جوش کاری می باشد.

3-5 تکنیک پله ایی
درتکنیک پله ایی (Black Sequence) قسمتهای جداگانه به طور کامل یا ناقص به شکل پله ایی در مقطع، قبل از پر کردن فواصل میان آنها جوشکاری می شوند در این تکنیک هر لایه جوش کوتاه تر از لایه قبلی می باشد به طوری که انتهای لایه ها به صورت پله ایی با یک شیب یکنواخت خواهد بود. این موضوع به ایجاد ذوب کامل هنگام پر کردن قسمت های میانی کمک می نماید.

4-5 تکنیک آبشاری در تکنیک آبشاری (Cascade Sequence) هر پاس جوش، بلندتر از پاس قبلی می باشد به طوری که هر لایه، لایه قبلی را زیر خود مدفون می نماید. برای بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق و کیفی عیوب جوش از جنبه های مختلفی به آنها پرداخته شده و تقسیم بندی های متعددی برای آنها ارائه شده است. تقسیم بندی از نظر نوع عیب و منشا ایجاد عیب ابعاد، عیب مکان، عیب زمان، ایجاد عیب عیوب جوش از نظر چگونگی تشخیص عیوب تکنیکی عیوب متالورژیکی عیوب ،مکانیکی دو بعدی یا سه بعدی بودن عیب و .... از جمله تقسیم بندی های ارائه شده برای عیوب جوش می باشد.

1- تقسیم بندی عیوب جوش از نظر ابعاد

عیوب جوش از نظر ابعاد به دو نوع میکروسکوپی و ماکروسکوپی تقسیم بندی می شوند.

2- تقسیم بندی عیوب جوش از نظر مکان عیب

عیوب جوش از نظر مکان عیب به سه دسته زیر تقسیم بندی می شوند.

عیوبی که در پاس ریشه رخ می دهند.

عیوبی که در پاسهای میانی ایجاد می شوند.

عیوبی که در سطح جوش شکل میگیرند.

به لحاظ درجه اهمیت یا درجه خطر، عیوب شکل گرفته شده در سطح جوش به علت اعمال تنش بیشتر بسیار خطرناک هستند، در درجه دوم، اهمیت عیوب موجود در پاس ریشه مهم می باشند و در نهایت عیوب موجود در پاس های میانی باید مورد توجه قرار گیرند.

3- تقسیم بندی عیوب جوش از نظر زمان ایجاد

عیوب جوش از نظر زمان ایجاد به سه دسته زیر تقسیم بندی می شوند

- عیوبی که در لحظه شروع جوش کاری به وجود می آیند مانند (تخلخل)

عیوبی که در حین جوش کاری ایجاد می شوند (مانند جرقه یا پاشش ذرات مذاب).

عیوبی که پس از جوشکاری شکل می گیرند (مانند جدایش یا ترک سرد)

4- تقسیم بندی عیوب جوش از نظر چگونگی تشخیص

عیوب جوش از نقطه نظر چگونگی تشخیص به دو نوع عیوب داخلی و عیوب خارجی تقسیم بندی می شوند. برای تشخیص عیوب داخلی به روش تست های غیر مخرب مانند پرتونگاری و یا آزمایش مافوق صوت نیاز داریم و برای تشخیص عیوب خارجی می توانیم از روش های بازرسی چشمی مایعات نافذ آزمایش با ذرات مغناطیس استفاده کنیم.

5- تقسیم بندی عیوب جوش از نظر دو بعدی یا سه بعدی بودن

نقص ها و عیوب منطقه جوش ممکن است دو بعدی مثل ترک یا سه بعدی (مثل منفذ و حفره) باشند. از نظر کلی، نقص های دو بعدی خطرناکتر و تشخیص و ردیابی آنها نیز دشوارتر است گرچه می بایست به خاطر داشت که هر دو نوع نقص های دو بعدی و سه بعدی موجب تمرکز تنش می شوند که برای بارگذاری دینامیکی حائز اهمیت است همچنین منفذها یا تخلخل های اضافی بیانگر جوش ضعیف می باشند که ممکن است علاوه بر منفذ نقص های خطرناکتر دیگری را هم به همراه داشته باشند.

نقصها را می توان به دو گروه کلی زیر تقسیم بندی نمود.

الف) نقص های مربوط به فرآیند جوشکاری یا مربوط به دستورالعمل جوشکاری

الف-1- دو بعدی

الف-1-1 عدم ذوب ناشی از حرارت ورودی (Heat Input) ناکافی با توجه به شکل هندسی محل اتصال الف-1-2 عدم نفوذ ناشی از عدم ذوب کافی در فلز پایه

الف-2- سه بعدی

الف-2-1 منفذ ناشی از حفاظت ضعیف ناحیه قوس و یا گازهای محافظ با کیفیت ضعیف

الف-2-2 بریدگی کناره ناشی از عدم مهارت کافی در جوش کاری

الف-2-3 گرده اضافی ناشی از فلز جوش خیلی زیاد

الف-2-4 نفوذ اضافی ناشی از حرارت ورودی بالا

ب) نقص های مربوط به متالورژی جوش

ب-1- دو بعدی

ب-۱-۱- ترک ناشی از فرآیند انجماد (سرد شدن حوضچه مذاب تا رسیدن به دمای محیط)، قابلیت نرمی در دماهای بالا و یا در درجه حرارت های پایین.

ب-2- سه بعدی

ب-2-1 منفذ ناشی از واکنش با گاز محافظ یا سرباره و یا کاهش سریع در قابلیت انحلال گاز حین سرد شدن مذاب تا رسیدن به دمای انجماد.